Onderzoek naar de werking van acupunctuur bij depressie

Twee recente systematische reviews, die beide Chinese en westerse gegevens gebruikten, vonden dat acupunctuur een vergelijkbare effectiviteit heeft als antidepressiva, maar niet significant beter dan nep-acupunctuur of wachtlijst.

Toch waren de aanbevelingen uit het rapport heel verschillend: één raadde acupunctuur aan (Zhang 2010) en één stelde dat het bewijs daarvoor onvoldoende is (Smith 2010). Belangrijke kwesties zijn de vragen:

• Hoe betrouwbaar zijn studies uit China? (Ernst 2010)

• Is nep-acupunctuur inderdaad wel een geschikte controle om gebruikt te worden als placebo? (Schroer 2010)

• Is het type acupunctuur in de studies wel te vergelijken met dat in de normale praktijk? (Schroer 2010)

Placebo-effect

Beschouwingen over het placebo-effect dat mogelijk een rol speelt bij acupunctuur zijn grotendeels giswerk (Ernst 2010) en deze hebben een beperkte relevantie voor de patiënt. Omdat acupunctuur minstens zo effectief lijkt te zijn als de bestaande medicatie, maar zonder de bijeffecten, zou het als een van de therapeutische opties moeten worden meegenomen. In twee specifieke situaties, tijdens zwangerschap (Manber 2010) en na een beroerte (Zhang 2010; Smith 2010), lijkt acupunctuur met name opportuun.

De rol van acupunctuur

In het algemeen wordt aangenomen dat acupunctuur het zenuwsysteem kan stimuleren en de afgifte van neurotransmitters kan beïnvloeden. Deze biochemische veranderingen hebben gevolgen voor de homeostatische mechanismen van het lichaam en verbeteren het lichamelijk en emotioneel welzijn. Studies wijzen uit dat acupunctuur een specifiek positief effect kan hebben op depressie via de stofwisseling in de hersenen, met name de afgifte van serotonine (Sprott 1998) en endorfine (Wang 2010). Acupunctuur kan ook een rol spelen in de regulering van dopamine (Scott 1997), noradrenaline (Han 1986), cortisol (Han 2004) en neuropeptide Y (Pohl 2002).

Acupunctuurpunten

Van bepaalde acupunctuurpunten is aangetoond dat ze verbonden zijn met specifieke gebieden in de hersenen en daarmee nervositeit en de gevoeligheid voor pijn en stress kunnen verminderen en ontspanning bevorderen (Hui 2010). Door stress veroorzaakte veranderingen in gedrag en biochemie zijn terug te draaien (Kim 2009).

Communicatie

Sommige onderzoeken suggereren dat depressie veroorzaakt wordt doordat verschillende delen van het brein in rusttoestand niet goed met elkaar communiceren (Broyd 2008). Van acupunctuur is aangetoond dat het de standaardmodus kan veranderen (Dhond 2007), maar het effect is meer dan verwacht zou worden van een placebo (Hui 2010).

Behandeling

Acupunctuur kan veilig worden gecombineerd met reguliere westerse behandelingen, zoals antidepressiva en helpen de bijwerkingen te verminderen en het gewenste effect vergroten (Zhang 2007). Acupunctuur kan ook helpen om fysieke aandoeningen zoals chronische pijn te bestrijden (Zhao 2008), die een rol kunnen spelen in het ontstaan van depressie. Acupuncturisten doen vaak meer dan alleen de naalden zetten: ze geven leefstijladviezen die kunnen helpen in het verslaan van de depressie. Mensen die lijden aan depressie kunnen er veel baat bij hebben om op regelmatige basis een therapeut te zien die ze steunt.

Bronnen:

Mintel/YouGov., Depression poll commissioned by the British Association for Counselling and Psychotherapy, april 2006.

Stewart D.E., E. Gucciardi en S.L. Grace, ’Depression’, BMC Women’s Health, augustus 2004, 25:4, Suppl.1, p.19.

McCrone P., S. Dhanasiri, A. Patel, M. Knapp en S. Lawton-Smith, Paying the Price: The cost of mental health care in England to 2026, The King’s Fund 2008, ISBN 978 1 85717 571 4.

World Health Organization, 2020.